Holofeeling

Het gevoel alles te zijn. Dat is in het kort gezegd wat Holofeeling betekent. Het lijkt een onmogelijke toestand, want alles wijst er toch op dat we onderscheiden zijn van hetgeen ons omringt. Fysiek gezien trekt mijn huid de grens van mijn bestaan en innerlijk zijn de tegenstellingen al even groot. Praat met iemand en je zult ontdekken dat je ondanks de overeenkomsten op heel veel vlakken van elkaar verschilt. Toch geloof ik dat de toestand “alles te zijn” bestaat en iets daarvan mocht ik ook ervaren. De eerste keer was in 2010 tijdens de zwangerschap van onze eerste zoon. Ik lag op een nacht klaarwakker met een kraakhelder visioen waarin ik mezelf als zelfstandig individu ervoer binnen de rest van al het levende; tegelijkertijd was ik volledig één en zonder onderscheid met de rest. Het was als een heksenkring in het bos. Bovengronds zie je vele losse paddenstoelen, ondergronds bevindt zich één enkele zwamvlok (mycelium) die de paddenstoelen voortbrengt en verbindt. Ik ben opgestaan en typte - als door een onzichtbare hand geleid - enkele pagina’s; woorden die beschreven wat ik op dat moment ervoer. De luciditeit van die nachtelijke ervaring was bij het krieken van de dag helaas nog maar verdund aanwezig tussen de letters, maar het gevoel van eenheid is - hoe kwetsbaar ook - altijd bij me gebleven.

De tweede ervaring kwam zo’n zes jaar later, in een fase waarin ik me intensief met de studie van Holofeeling bezighield. Ik herinner me nog goed de avond dat ik voor het slapengaan mijn tanden poetste en plotseling vaststelde dat ik geen onderscheid meer maakte tussen mezelf en alles om me heen. De spiegel, de wasbak, het bed, dat alles was ik óók. Het was alsof ik me niet langer exclusief met dat ene lichaam identificeerde dat ik doorgaans meen te zijn. Ik was puur waarnemend bewustzijn en alles wat daarbinnen verscheen, was een vorm van mijzelf. Deze ervaring heb ik proberen te verwoorden in de gedichten Meerwerelden en Onthulling, die je vindt op de pagina ‘Woord’.

Poëzie kan aanduiden, voorzichtig naar iets wijzen dat je eigenlijk alleen maar vanuit een ooghoek ziet. Maar laat de vreemde paradox van eenheid en veelheid zich ook preciezer uitdrukken? Blijft de ervaring ‘alles te zijn’ mystiek en gevoelsmatig subjectief of kan zij ook in het exact objectieve daglicht worden gesteld? Gewone taal is beperkt in wat zij vermag uit te drukken en die bewuste nacht heb ik de wetten van syntax en grammatica voor een moment overstegen. Maar hoe dan? Wat is taal eigenlijk? Wat zijn haar mogelijkheden en grenzen? Zijn er nog onbekende of in vergetelheid geraakte vormen van taal die ons de werkelijkheid en onze plek daarin op een nieuwe manier laten begrijpen? Is er een nog een andere manier van ‘zijn’ dan het met onderscheid belaste bestaan in tijd en ruimte dat we “thuis” noemen? Deze vragen bevinden zich al vele jaren in mijn zoeklicht en tijdens mijn reis heb ik spannende en waardevolle perspectieven ontdekt die ik graag wil delen.

Taal is één van de pijlers van Holofeeling. De andere pilaar is die van de kennistheorie of epistemologie (Oudgrieks: ἐπιστήμη, epistēmē: kennis en λόγος, logos: leer). In deze tak van filosofie wordt gevraagd wat kennis eigenlijk is, wat wel en niet kenbaar is en hoe we tot kennis komen. Het lijkt een abstracte benadering die interessant is voor wetenschappers, maar verder losstaat van wie we als mens zijn. Niets is echter minder waar. De kennistheorie is juist zo interessant omdat ze helpt onszelf op een volledig nieuwe manier te begrijpen. Het lange gedicht Binnenstebuiten is een poging om de fantasievolle paradoxen van Alice in Wonderland binnen het gebied van de eigen gemaakte ervaring te brengen. Jezelf binnenstebuiten keren als een handschoen: het ene wordt veel en het vele wordt één.

Hoewel ik me na het schrijven van deze gedichten nog regelmatig afvraag of ik op het randje van de waanzin balanceerde of op de drempel naar nieuw inzicht stond, heeft de ervaring van eenheid een nieuwe groef gesleten in mijn overtuiging. De frisse ervaringskwaliteit sloot namelijk naadloos aan bij wat in vele revolutionaire teksten is neergeschreven; teksten die conceptueel onderbouwen wat ik voelde in mezelf. Deze teksten stammen van Udo Petscher, die gezien kan worden als boodschapper van het nieuwe weten in deze wereld. Hoewel er inmiddels een prachtige website bestaat (www.holofeeling.online) waar Petschers volledige werk (duizenden pagina’s tekst en al even zovele uren aan opgenomen gesprekken) kostenloos beschikbaar is, schuwt hij als mens alle aandacht. Petscher maakte in de jaren ’80 en ’90 onder audiofielen naam met zijn revolutionaire hifi-installaties en luidsprekers. Hij had zich tot doel gesteld een luisterervaring te creëren waarbij er geen onderscheid meer is tussen een opname en de live ervaring van muzikanten die voor je staan te spelen. In dat verband is ook het concept Holofeeling ontstaan.